Disciplinaire straffen en (straf)ontslag

Wanneer wordt een disciplinaire straf opgelegd aan een ambtenaar?

Als jij je als ambtenaar misdraagt is het mogelijk dat je een disciplinaire straf opgelegd krijgt. Dit is alleen mogelijk wanneer sprake is van plichtsverzuim. Er is sprake van plichtsverzuim als je een door de werkgever vastgesteld voorschrift overtreedt, of iets doet of nalaat dat een goed ambtenaar in gelijke omstandigheden behoort na te laten of te doen. Bij het overtreden van enig voorschrift kan je denken aan het overtreden van voorschriften van het ambtenarenreglement of enige andere rechtspositieregeling, maar ook ambtsinstructies, werkvoorschriften en dienstopdrachten. Bij het doen of nalaten van iets dat een ambtenaar in gelijke omstandigheden behoort na te laten of te doen, gaat het voornamelijk om schendingen van niet in het ambtenarenreglement opgenomen gedragsnormen. Deze normen zijn vager en kunnen in tijd en plaats verschillen en worden ook bepaald door de functie die je vervult.

Wat valt onder plichtsverzuim?

Bij plichtsverzuim kan je denken aan:

• Diefstal van eigendommen van de werkgever 
• Overtreden van voorschriften van het ambtenarenreglement, ambtsinstructies, werkvoorschriften, etc. 
• Gebruik van geweld tegen collega’s of derden 
• Als belastingambtenaar een onjuiste belastingaangifte indienen 
• Een politieagent met losse handjes in privé

Maar ook het bij herhaling overtreden van een voorschrift, zoals het niet op tijd op het werk verschijnen en het niet nakomen van verplichtingen tot re-integratie, kunnen leiden tot een disciplinair ontslag. 

Ambtenaren hebben een voorbeeldfunctie. Ook ongeoorloofde gedragingen in de privésfeer lan je worden toegerekend. De gevolgen van plichtsverzuim kunnen vergaand zijn. Het hangt van de functie van de ambtenaar af welke sancties opgelegd kunnen worden.

Wat zijn de mogelijke straffen die aan een ambtenaar opgelegd kunnen worden?

• Schriftelijke berisping
• Buitengewone dienst op andere dagen dan zondag en de voor de ambtenaar geldende kerkelijke feestdagen, zonder beloning of tegen een lagere dan de normale beloning en wel voor ten hoogste 6 uren met een maximum van 3 uren per dag
• Vermindering van het recht op jaarlijkse vakantie met ten hoogste 1/3 van het aantal uren, waarop in het desbetreffende kalenderjaar aanspraak bestaat;  
• Gehele of gedeeltelijke inhouding van salaris tot een bedrag van ten hoogste het salaris over een halve maand
• Vaststelling van het salaris op een bedrag in de voor de ambtenaar geldende salarisschaal dat maximaal twee jaarlijkse periodieke salarisverhogingen minder bedraagt dan ingevolge de op hem van toepassing zijnde bezoldigingsregeling behoort te gelden, of indien voor het door de ambtenaar beklede ambt geen salarisschaal geldt, vermindering van het salaris met ten hoogste 5%, een en ander voor de tijd van niet langer dan twee jaren
• Het niet toekennen van periodieke salarisverhogingen gedurende ten hoogste vier jaren
• Uitsluiting voor de tijd van ten hoogste vier jaren van indeling in een salarisschaal waarvoor een hoger maximumsalaris geldt, indien zodanige indeling anders volgens de daarvoor geldende regeling zou hebben plaatsgevonden
• Indeling in een salarisschaal waarvoor een lager maximumsalaris geldt dan dat verbonden aan de salarisschaal welke ingevolge de van toepassing zijnde bezoldigingsregeling behoort te gelden, een en ander al dan niet voor een bepaalde tijd en met of zonder vermindering van bezoldiging
• Verplaatsing, al dan niet met verlening van een tegemoetkoming in mogelijke verplaatsingskosten tot ten hoogste het bedrag, dat in geval van verplaatsing in het belang van de dienst zou kunnen worden verleend krachtens het Verplaatsingskostenbesluit 1989
• Schorsing voor een bepaalde tijd met gehele of gedeeltelijke inhouding van bezoldiging
• Ontslag

Wat te doen bij disciplinair ontslag (strafontslag)?

Het strafontslag is de meest ingrijpende disciplinaire straf die kan worden opgelegd. Plichtsverzuim dat zo ernstig is, kan leiden tot ontslag zonder recht op een WW-uitkering . Het ontslag is in die zin te vergelijken met het ontslag op staande voet. Alleen ernstige vormen van plichtsverzuim kunnen zorgen voor disciplinair ontslag: 

• Het gebruik van geweld op de werkvloer 
• Verduistering van (publiek) geld 
• Bedreiging van collega’s of leidinggevenden 
• Fraude

Strafontslag heeft zulke vergaande gevolgen voor jou als ambtenaar, dat jij zo snel mogelijk juridisch advies nodig hebt. Zonder werk en uitkering kan jij in financiële moeilijkheden raken. Bovendien word je goede naam aangetast door het oneervolle ontslag. Een advocaat kan namens jou bezwaar aantekenen tegen het ontslag en via een spoedprocedure voor de rechtbank trachten het ontslagbesluit te schorsen en loondoorbetaling af te dwingen.

Wanneer kan een ambtenaar regulier ontslagen worden?

Een ambtenaar kan vanwege vijf redenen worden ontslagen:

• Bedrijfseconomisch ontslag
  Een reorganisatie kan ervoor zorgen dat jouw baan overbodig wordt. Via het bedrijfseconomisch ontslag kan je worden ontslagen. Jouw werkgever moet er echter wel voor zorgen dat je wordt herplaatst. 
• Ongeschiktheidsontslag
  Disfunctioneren van de ambtenaar maakt het mogelijk dat ontslag vanwege ongeschiktheid volgt. Dit ontslag moet wel zorgvuldig worden onderbouwd. 
• Verstoorde arbeidsrelatie
  De verstoorde arbeidsrelatie is een restcategorie. Indien geen van de andere ontslagredenen van toepassing is kan een beroep worden gedaan op deze grond. Van een verstoorde arbeidsrelatie is bijvoorbeeld sprake wanneer er een vertrouwensbreuk is ontstaan tussen de ambtenaar en de werkgever. 
• Arbeidsongeschiktheid
  Na twee jaren arbeidsongeschiktheid mag je werkgever jou ontslaan als er geen zicht is op herstel of een duurzame re-integratie. Ook wanneer je nog steeds ziek of arbeidsongeschikt bent. 
• Strafontslag
  Bij ernstig plichtsverzuim kan je worden ontslagen (zie hierboven).

Tegen een ontslagbesluit kan je een bezwaarschrift indienen. Door hun jarenlange ervaring in het ambtenarenrecht kunnen de advocaten alle relevante feiten en omstandigheden aanvoeren om jouw ontslag ongedaan te maken, of een ruime ontslagvergoeding of bovenwettelijke uitkering te verkrijgen.