Algemene voorwaarden: automatisch van toepassing of toch niet?

Beschikbaar stellen

De partij die algemene voorwaarden hanteert, is verplicht om algemene voorwaarden voorafgaand aan het sluiten van de overeenkomst aan de wederpartij te overhandigen of toe te sturen. Wanneer dit niet is gebeurd, zijn de algemene voorwaarden niet van toepassing. Bij meerdere transacties kan worden volstaan met toezending van de algemene voorwaarden bij de eerste transactie. Voor het voldoen aan de informatieplicht bij elektronische transacties, is het noodzakelijk dat ook de algemene voorwaarden elektronisch worden toegezonden en wel op zo’n manier dat deze door de wederpartij kunnen worden opgeslagen. Is de overeenkomst niet op elektronische wijze tot stand gekomen, dan dient voor elektronische verzending van de algemene voorwaarden uitdrukkelijk toestemming te worden verkregen van de wederpartij.

Verschil consument of dienstverlener

Voor sommige dienstverleners geldt een soepelere informatieplicht. Zij mogen bijvoorbeeld wel naar de algemene voorwaarden op hun website verwijzen, mits de algemene voorwaarden ook gemakkelijk voor de wederpartij op de website te vinden zijn. De algemene voorwaarden mogen dan niet onder algemene knoppen zoals ‘links’ of ‘over ons’ op de website staan. Bij een overeenkomst met een consument, geldt echter ook voor de dienstverlener dat een verwijzing naar een website onvoldoende is. Ondernemers doen er dan ook goed aan om bij consumenten de algemene voorwaarden daadwerkelijk ter hand te stellen en de consument voor ontvangst te laten tekenen. De discussies omtrent de toepasselijkheid van de algemene voorwaarden kunnen op die manier worden voorkomen.

Geen onredelijk bezwarend beding

Zijn de algemene voorwaarden goed ter hand gesteld en van toepassing, dan betekent dit bij transacties met consumenten nog niet automatisch dat zij ook van toepassing blijven! De algemene voorwaarden mogen namelijk geen onredelijk bezwarende bedingen bevatten. De wetgever heeft twee lijsten opgesteld waarin de bedingen zijn opgesomd die worden geacht (zwarte lijst) of vermoed (grijze lijst) onredelijk bezwarend te zijn. De zwarte lijst bevat negentien bedingen. Een beding dat op de zwarte lijst staat, is het beding dat de mogelijkheid van de consument om de overeenkomst te ontbinden of een prestatie op te schorten bij tekortkoming van de gebruiker uitsluit. Ook het beding dat een wederpartij verplicht om de gebruiker gedurende de overeenkomst te vrijwaren voor aansprakelijkheid voor schade aan een derde en het beding waarmee de wettelijke bewijslast door de gebruiker in het nadeel van de consument wordt gewijzigd, staan op de zwarte lijst en worden geacht nooit van toepassing te zijn geweest. Het belangrijkste beding op de grijze likjst, betreft de exoneratieclausule. Het gaat hierbij om een beding dat de aansprakelijkheid van de gebruiker beperkt of uitsluit. Een dergelijk beding wordt vermoed onredelijk bezwarend te zijn. Het leveren van tegenbewijs is mogelijk, maar geen gemakkelijke opgave.

Sanctie

Mocht er sprake zijn van een onredelijk bezwarend beding, dan geldt als uitgangspunt dat de overeenkomst blijft bestaan zonder dat beding. Een uitzondering hierop vormt de situatie waarin en sprake is van een onverbrekelijk verband tussen de overeenkomst en het beding. De overeenkomst gaat in dat geval geheel teniet.