De (on)mogelijkheden aangaande conservatoir beslag in Duitsland

Gezien de nauwe handelsbetrekkingen tussen Nederland en Duitsland is het zeer goed denkbaar dat u te maken krijgt met een niet betalende Duitse debiteur. Bestaat de mogelijkheid van conservatoir beslag ook in Duitsland? Deze vraag staat hier centraal. Duidelijk zal worden dat de figuur van conservatoir beslag niet bestaat, maar dat er wel procedures zijn die bij een niet-betalende debiteur uitkomst kunnen bieden. Deze procedures worden hier kort voorgesteld.

Arrestverfahren 1

Het Duitse rechtssysteem, meer specifiek het Duitse beslag- en executierecht (‘Zwangsvollstreckungsrecht’), kent de figuur van het conservatoir beslag zoals wij die kennen niet. Enigszins vergelijkbaar met het conservatoir beslag is het Arrestverfahren. De procedure van Arrest heeft een vergelijkbaar effect als het Nederlandse conservatoir beslag. De procedure wordt vanwege de zware vereisten van de procedure echter weinig gebruikt. Reden voor de zware vereisten is dat in Duitsland de gedachte leeft, dat een schuldeiser ten opzichte van andere schuldeisers niet in een betere positie mag komen te verkeren (het beginsel van gelijkheid van schuldeisers).

De procedure van Arrest kan worden gebruikt voor geldelijke vorderingen en vorderingen die op geld waardeerbaar zijn. De voorziening ziet op alle vermogensbestanddelen van de debiteur. De procedure begint met een schriftelijk verzoek aan de rechter door de crediteur (‘Arrestgesuch’). Anders dan bij het Nederlandse conservatoir beslag dient de crediteur zeer goed te motiveren wat het ingeroepen vorderingsrecht is (‘Arrestanspruch’) en waarom hij het verzoek doet (‘Arrestgrund’). Ten aanzien van dat laatste dient de crediteur te stellen en te bewijzen dat het aannemelijk is dat zonder het verzochte Arrest aannemelijk is dat het vermogensbestanddeel teniet zal gaan c.q. uit het vermogen van de debiteur zal verdwijnen (‘Vereitelung’). Op basis van het verzoek wordt ofwel een mondelinge behandeling bepaald ofwel wordt het verzoek tot Arrest verleend. Voor de debiteur bestaat de mogelijkheid om tegen het verleende verlof op te komen (verzet). Voor de crediteur bestaat de plicht om naast het verzoek tot verlof een eis in de hoofdzaak (dagvaardingsprocedure) in te stellen.

Mahnverfahren 2

Een andere mogelijkheid bij een niet-betalende Duitse debiteur is snel een executoriale titel (bijv. een gerechtelijk vonnis) te halen, zodat door de crediteur executoriaal beslag kan worden gelegd nog voordat de debiteur de mogelijke beslagobjecten uit zijn vermogen laat verdwijnen. Daarmee wordt het gemis van een conservatoir beslag zoals wij dat kennen in zekere zin ondervangen. Dit geldt te meer, nu het Duitse executoriaal beslagrecht meer bevoegdheden aan de beslaglegger toekent dan het Nederlandse executoriaal beslagrecht. Als voorbeeld kan genoemd worden de mogelijkheid van een faillissementsaanvraag ook wanneer het aan een steunvordering ontbreekt.

De belangrijkste en populairste procedure om snel een executoriale titel te halen is het Mahnverfahren. Het Mahnverfahren is geen dagvaardingsprocedure (‘Klageverfahren’). Het is een aparte, zeer snelle en ook goedkope procedure voor de inning van onbetaald gelaten (onbetwiste) geldvorderingen. Deze procedure dient dus niet ter verkrijging van een bewarende maatregel (zoals het Arrestverfahren), maar ter verkrijging van een executoriale titel. De procedure start doordat de debiteur een formulier invult en opstuurt naar het bevoegde Amtsgericht. In dit formulier dienen onder andere de namen van partijen en de aard en hoogte van de vordering te worden opgenomen. Voor buitenlandse crediteuren is het bevoegde Amtsgericht het Amtsgericht Wedding.

Voordeel van het Mahnverfahren is voor de crediteur dat de rechter niet treedt in de beoordeling van de vordering. Nadeel van het Mahnverfahren is dat de debiteur tegen de beslissing op kan komen (verzet) zonder opgave van redenen. Dit is bij het Nederlands incasso-kortgeding, waarbij de rechter (marginaal) toetst, anders. Het doen van verzet heeft tot gevolg dat de zaak naar de bevoegde rechter voor een gewone civiele procedure wordt verwezen. Laat de debiteur dit na of mist hij de verzetstermijn, verkrijgt de crediteur een zogenoemd Mahnbescheid. Wanneer hiertegen geen bezwaar wordt gemaakt door de debiteur, verkrijgt de crediteur een executoriale titel in de vorm van een Vollstreckungsbescheid, waarmee executoriaal beslag kan worden gelegd.

Tot slot

De figuur van conservatoir beslag zoals wij die in Nederland kennen, bestaat niet in Duitsland. Een procedure die op het conservatoir beslag lijkt is die van het Arrestverfahren. Deze procedure stelt echter zeer hoge eisen, waardoor de procedure in de praktijk niet veel voorkomt. Veel populairder is het Mahnverfahren. Deze procedure heeft als voordeel dat snel een executoriale titel kan worden verkregen waarmee executoriaal beslag kan worden gelegd.