Vernietiging van een overeenkomst

Bijzondere omstandigheden

In het burgerlijk wetboek staan een aantal artikelen over vernietigbaarheid van een overeenkomst. Voordat een overeenkomst vernietigbaar is, moet er sprake zijn van een vernietigingsgrond. Deze gronden staan in het burgerlijk wetboek als ‘wilsgebreken’ bij totstandkoming overeenkomst: omstandigheden welke een grond voor vernietiging van een overeenkomst vormen. De overeenkomst is dan niet helemaal juist tot stand gekomen.

Bedreiging en bedrog

Als een overeenkomst is aangegaan terwijl diegene die de handtekening moest zetten bedreigd werd, levert dit een geldige grond voor vernietiging van de overeenkomst op.
Daarnaast kan er bij het sluiten van een overeenkomst sprake zijn van bedrog. Dit is bijvoorbeeld het geval als diegene met wie je de overeenkomst sluit, een onjuiste mededeling doet over een product (valse papieren bijv.), of informatie verzwijgt. Dit met als doel een partij opzettelijk voor de gek te houden, waardoor deze eerder instemt met het aangaan van de overeenkomst. Iemand beweegt iemand anders tot het sluiten van een overeenkomst.

Een bekend voorbeeld van bedrog is de situatie dat iemand de kilometerstand van een auto terugdraait. Hierdoor wordt er door de verkoper van de auto opzettelijk een onjuiste voorstelling van zaken gegeven. Als achteraf blijkt wat de echte kilometerstand is geweest, dan kan beroep gedaan worden op vernietiging van de koopovereenkomst.

Misbruik van omstandigheden

Als een overeenkomst wordt aangegaan terwijl er sprake is van misbruik van omstandigheden, dan kan de overeenkomst ook worden vernietigd. Hiervan is sprake als iemand bewust een bepaalde bijzondere omstandigheid misbruikt, om iemand anders te laten instemmen met een contract. Een voorbeeld is om iemand in een noodtoestand iets aan te bieden wat hij of zij nodig heeft (tegen oneerlijke voorwaarden). Overige voorbeelden zijn afhankelijkheid, lichtzinnigheid, abnormale geestestoestand of onervarenheid. De misbruiker weet van de bijzondere omstandigheid af en weet dat de ander hierdoor kwetsbaar is. Hier valt ook tijdelijke kwetsbaarheid onder.

Handelingsonbekwaamheid en geestelijke stoornis

Een andere grond voor het vernietigen van een overeenkomst is als degene die het contract afsluit, handelingsonbekwaam is. Dit is iemand die minderjarig is (tenzij een ouder of verzorger toestemming geeft), of onder curatele is gesteld.
Daarnaast kan iemand lijden aan een geestelijke stoornis op het moment dat er een overeenkomst wordt gesloten. Als deze geestelijke stoornis van invloed is op de wil een overeenkomst te sluiten, kan men de overeenkomst vernietigen.

Dwaling

Er is sprake van dwaling als er een overeenkomst tot stand komt met een verkeerde voorstelling van zaken. Als partijen geen verkeerde voorstelling van zaken hadden gehad, dan hadden zij nooit samen een overeenkomst gesloten. Er moet een zogenaamd causaal verband zijn tussen de dwaling en het aangaan van de overeenkomst. Een eis is dat de overeenkomst bij een juiste voorstelling van zaken niet zou zijn gesloten. Daarnaast dient de wederpartij te weten dat de relevante (maar onvolledige of onjuiste) informatie voor de andere partij essentieel is (het zogenaamde kenbaarheidsvereiste). Bij dwaling hoeft er niet te worden bewezen dat er bewust een onjuiste voorstelling van zaken is gevormd.
Ook kan er sprake zijn van wederzijdse dwaling. In dat geval speelde er iets bij het aangaan van de overeenkomst dat allebei de partijen niet wisten. Hierbij geldt een extra eis, namelijk dat de verkoper bij een juiste voorstelling van zaken niet hoefde te begrijpen dat de wederpartij de overeenkomst niet zou zijn aangegaan.

Gevolgen vernietiging overeenkomst

Als een overeenkomst vernietigd wordt, dan is het alsof deze overeenkomst nooit heeft bestaan. Vernietiging heeft namelijk terugwerkende kracht, waarbij de vernietiging terugwerkt naar het moment voordat de overeenkomst werd gesloten. Deze terugwerkende kracht heeft als gevolg dat het geld dat al is betaald, te zien is als onverschuldigde betaling. De geleverde goederen zijn onverschuldigd geleverd. Als een overeenkomst vernietigd wordt zijn de eventueel geleverde prestaties dus onverschuldigd. Deze prestaties moeten ongedaan worden gemaakt. Een koper heeft dan bijvoorbeeld een vordering op de verkoper. Het is alsof er nooit een geldige overeenkomst is geweest.

Hoe werkt overeenkomst vernietigen?

Heb je hulp nodig bij vernietiging van een overeenkomst? Wij kunnen je helpen bij jouw geschil met de andere partij. Het kan best lastig zijn te bepalen wat wijsheid is. Geef de zorgen uit handen en laat ons de andere partij aanspreken of voor de rechter dagen. Bel naar 088 – 629 00 29.

In de wet staat dat een overeenkomst kan worden vernietigd door een rechterlijke uitspraak of een buitengerechtelijke verklaring (schriftelijke mededeling). Je hebt dus de keuze om zelf bijvoorbeeld een schriftelijke verklaring, dus aangetekende brief (of e-mail) te sturen waarin hij of zij de overeenkomst vernietigt, of naar de rechter te stappen. Als de wederpartij niet vrijwillig mee wil werken en er een geschil ontstaat, dan moet men alsnog naar de rechter om gelijk te halen.

Een voordeel van de weg naar de rechter, is dat de rechter uitspraak zal doen. Dit levert een zogenaamde ‘executoriale titel’ op. Hiermee heeft degene die de rechtszaak wint, meer kans dat de wederpartij zich ook daadwerkelijk aan de uitspraak zal houden (want dan kan er een deurwaarder worden ingeschakeld).

Waarom een advocaat inschakelen?

Heb je te maken met een situatie dat je je bedrogen voelt? Heeft iemand anders misbruik van omstandigheden gemaakt en je een peperduur product aangesmeerd? Onze specialisten hebben een groot aantal onrechtmatige overeenkomsten ongedaan gemaakt. Het kan wel eens erg lastig zijn om een situatie van bedrog, of een situatie dat iemand misbruik gemaakt heeft van omstandigheden, aan te tonen. Een specialist kan deze zorg uit handen nemen, zodat de kans zo groot mogelijk is dat je met de winst naar huis gaat.
Heb je te maken met bijvoorbeeld bedrog of dwaling (onjuiste voorstelling van zaken) en wil je weten wat je het beste kunt doen?